Şap Hastalığı

Şap hastalığı sığır, manda, koyun, keçi ve domuzların oldugu gibi vahşi hayvanlarında oldukça enfeksiyöz bir hastalığıdır. İnsanlar nadiren enfekte olurlar. Hastalık ayakta ve ağız çevresinde vesiküller, genç hayvanlarda kalp yetmezliği nedeniyle ani ölümler ile karekterizedir 

 

Dünyada çok ciddi bir hastalık olarak önemini sürdüren şap hastalığı, viruslar tarafından meydana getirilen, oldukça bulaşıcı ve hızla yayılan bir hastalıktır.  Hastalık hem ekonomik boyutuyla, hem de hayvan sağlığını global olarak etkilemesi nedeniyle çok sayıda ülkenin gündemini oluşturmaktadır. Bu hastalık sığır, manda, koyun, keçi, ve domuzlar yanında yabani çift tırnaklı hayvanlarda da görülür. Şap virusunun O, A, C, SAT 1, SAT 2, SAT 3 ve Asia 1 olmak üzere 7 adet farklı serotipi bulunmakta olup, her bir serotipin diğerine karşı koruma sağlaması mümkün değildir.

 

Çeşitli şartlarda şap virusunun yaşama süreleri aşağıda belirtilmiştir. 

Yapağı’da	14 gün
Sığır derisi ve kıllar’ında	4-6 hafta
Sinekler’de	10 hafta
Hastalık bulaşmış ayakkabılar’da	11-14 hafta
Saman-ot v.s.’de	15 hafta
Kuru hayvan gübresi’nde	14 gün
Sıvı hayvan dışkısı’nda (Kışın)	6 ay
Toprak yüzeyi’nde (Sonbahar)	28 gün
Toprak yüzeyi’nde (Yaz)	3 gün
İdrar’da	39 gün

 

Şap hastalığı ile mücadelede etkin olan kurallar Uluslararası Salgın Hastalıklar Ofisinin (OIE) adı altında “Hayvan Sağlığı Kodu”nda belirtilmiştir. Bu kurallar dahilinde ülkenin bir bölgesi, ülke geneli veya birkaç bölge birlikte değerlendirilebilir. Hastalık mücadelesinde uygulanan stratejiye göre bölgeler ;

1.      Aşılamanın olmadığı hastalıktan ari bölge,

2.      Gözetim altındaki bölge,

3.      Aşılama ile hastalıktan arındırılmış bölge,

4.      Tampon bölge,

5.      Enfekte bölge şeklinde tanımlanmaktadır.

Bir ülke veya bir bölgenin gerek şap hastalığı ve gerekse diğer salgın hastalıklarla mücadelede, hastalıktan ari olduğunun deklare edilebilmesi için aşağıda belirtilen işlemin takip edilmesi gerekir.

1.Hastalıktan Geçici Arilik,

2.Hastalıktan Arilik,

3.Enfeksiyondan Arilik.

 Ölüm oranı (mortalite) %2-5 arası değişir ve ölüm genellikle genç hayvanlarda görülür. Bazı salgınlarda bu oran %50’ye kadar çıkabilir.

Mortalite düşüklüğüne rağmen hassas hayvanlarda ölüm oranı %100’e yaklaşır. Süt, et ve iş verimini düşürerek büyük ekonomik kayıplara sebep olur. Hastalık, çok hızlı ve akla gelebilecek her vasıta ile yayılır.